Âm lịch, còn gọi là lịch mặt trăng, là hệ thống lịch dựa trên chu kỳ của Mặt Trăng để tính ngày, tháng và năm. Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp (FAQ) về âm lịch:
1. Âm lịch là gì?
Âm lịch là hệ thống lịch dựa trên chu kỳ của Mặt Trăng. Mỗi tháng âm lịch bắt đầu từ lúc Mặt Trăng mới (ngày trăng non) và kết thúc ngay trước khi trăng mới xuất hiện trở lại. Âm lịch thường sử dụng nhiều trong các nền văn hóa Đông Á như Việt Nam, Trung Quốc, và một số nước khác.
2. Tháng âm lịch kéo dài bao lâu?
Tháng âm lịch kéo dài khoảng 29 đến 30 ngày, phụ thuộc vào chu kỳ tròn khuyết của Mặt Trăng. Vì chu kỳ này không đồng bộ với dương lịch (tính theo Mặt Trời), nên các ngày âm lịch thường không trùng khớp với ngày trong dương lịch.
3. Tại sao âm lịch lại có tháng nhuận?
Do chu kỳ của Mặt Trăng (khoảng 29,53 ngày) ngắn hơn chu kỳ của Mặt Trời (khoảng 365,24 ngày), nên âm lịch sẽ ngắn hơn dương lịch khoảng 11 ngày mỗi năm. Để đảm bảo sự đồng bộ với các mùa trong năm, âm lịch sẽ có tháng nhuận (thêm một tháng) mỗi khoảng 2-3 năm. Điều này giúp lịch âm không bị lệch quá xa so với lịch dương và các mùa trong năm.
4. Tháng nhuận trong âm lịch tính như thế nào?
Tháng nhuận được thêm vào sau tháng 12 âm lịch trong những năm có khoảng cách lớn giữa âm và dương lịch. Tháng nhuận không có quy định cố định và có thể rơi vào bất kỳ tháng nào trong năm. Khi đó, năm sẽ có 13 tháng thay vì 12 tháng như thông thường.
5. Âm lịch có liên quan gì đến các lễ hội truyền thống?
Nhiều lễ hội truyền thống tại Việt Nam và Trung Quốc như Tết Nguyên Đán, Tết Trung Thu, và các ngày lễ vía, ngày rằm đều được tổ chức theo âm lịch. Ví dụ, Tết Nguyên Đán là dịp đón năm mới theo âm lịch, thường diễn ra vào khoảng cuối tháng 1 hoặc đầu tháng 2 dương lịch.
6. Sự khác nhau giữa âm lịch và dương lịch là gì?
- Âm lịch dựa trên chu kỳ của Mặt Trăng, còn dương lịch (lịch Gregory) dựa trên chu kỳ của Mặt Trời.
- Tháng âm lịch thường ngắn hơn dương lịch (29-30 ngày so với 30-31 ngày).
- Âm lịch có tháng nhuận mỗi 2-3 năm để điều chỉnh, còn dương lịch có năm nhuận 4 năm một lần (thêm một ngày vào tháng 2).
7. Âm lịch có sử dụng trên toàn thế giới không?
Âm lịch không được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Nó chủ yếu phổ biến trong các nền văn hóa Á Đông như Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc, và một số quốc gia khác. Tuy nhiên, ngay cả trong các quốc gia này, âm lịch thường chỉ được sử dụng cho các sự kiện truyền thống, lễ hội, và đôi khi là lịch nông nghiệp.
8. Ngày rằm và mùng 1 âm lịch có ý nghĩa gì?
- Mùng 1 âm lịch là ngày bắt đầu của tháng mới theo chu kỳ Mặt Trăng.
- Ngày rằm (ngày 15 âm lịch) là thời điểm trăng tròn, được coi là thời gian linh thiêng trong nhiều nền văn hóa, đặc biệt là với các hoạt động thờ cúng và tín ngưỡng.